علم چیست ؟ شاید این سوال یکی از هزاران سوالی باشد که با وجود درگیری روزانه با آن ، نه تنها پاسخ دقیق و واحدی برای آن نیافته ایم ، بلکه به ماهیت خود سوال نیز فکر نکرده ایم . در محیط پیرامون ما و در طول زندگی بشر ، مفاهیم زیادی وجود داشته اند که با وجود استفاده روزمره از آن ها ، هیچگاه نتوانسته ایم تعریفی روشن و منطقی برای آن ها ارائه دهیم . در مواردی نیز این تعاریف وارد مباحث فلسفه شده و دانش بشری از پذیرش مسئولیت آن شانه خالی کرده است . به عنوان مثال ، نقطه و خط دو مقوله ابتدایی هندسه می باشند . در تعریف اولی گفته می شود که نقطه به محل برخورد دو خط متقاطع گفته می شود . در تعریف دومی نیز داریم خط به مجموعه ای از نقاط موجود در یک راستا گفته می شود . با توجه به این مثال ساده در می یابیم که برخی از پدیده های زندگی بشری با کمک یکدیگر تعریف می شوند ، بی آنکه خود تعریفی مدون داشته باشند لذا این فلسفه است که تعاریفی ساده از آن ارائه داده است . در قرون گذشته ( پس از اختراع خط و گسترش دانش ) مفاهیم علم و فلسفه به اندازه ای در یکدیگر تنیده بودند که در زبان های گوناگون به جای یکدیگر به کار رفته و تفکیک آن ها کاری دشوار می نمود ، اما این مفاهیم در  سده های اخیر راه خود را از یکدیگر جدا کرده و مسیرهای متفاوتی پیمودند .  با این توضیحات  اگر بخواهیم از علم تعریفی ساده ارائه دهیم ، می توانیم اذعان کنیم که علم به دانسته های عقلانی و توجیه پذیر بشر در یک زمینه خاص اتلاق می گردد که قابل اندازه گیری و آزمایش بوده و نتایجی قابل پیش بینی به همراه داشته باشد . یکی دیگر از ویژگی های تفکیک کننده علم و فلسفه ، گرایش علم امروزی به پدیده های فیزیکی و طبیعیست ، لذا  به مجموعه اطلاعاتی که در خصوص این جهان و همه اتفاقات ملموس آن موجود است ، علم ( علوم طبیعی ) گفته می شود . با بازگشت به گذشته و بررسی سیر تکاملی علم ، در می یابیم که به پدیده های علمی در ابتدا به چشم حوادثی ماوراء الطبیعه نگاه می شده است . به عنوان مثال پدیده هایی نظیر کسوف یا فوران آتشفشان که امروزه به عنوان پدیده ای علمی مورد مطالعه و کاوش قرار می گیرد ، در گذشته با توجه به فرهنگ و سنن هر قوم ، به خشم خدایان و مسائلی از این قبیل نسبت داده می شد . با گذشت سالیان و درک بیشتر بشر از این اتفاقات ، وی دریافت که چنین حوادثی پیرو قانون یا زمانبندی خاصی می باشد ، لذا با تکیه بر اطلاعات ابتدایی و ناقص خود و با نگاهی کنجکاوانه ، به تولید شبه علم یا قراردادن اولین آجر بنای علم و دانش پرداخت . ناگفته نماند که این شبه علم ناخالصی های فراوانی همچون طالع بینی ، ستاره بینی و سایر علوم ماورایی را نیز در خود گنجانده بود که با گذشت زمان و عدم توانایی انسان در تدوین قوانینی مستدل برای آن ها ، از زمزه علوم طبیعی کنار گذاشته شدند . در تمامی این مراحل ، دانسته های بشر به سختی نشر می یافتند . به عنوان مثال ، اگر قضایای هندسی و سایر روابط ریاضی در آتن یونان ابداع و اثبات می شدند ، تا زمانی که به قلمرو دیگری منتقل شده و ترجمه می شدند ، سال ها طول می کشید ، کمااینکه مفاهیم زیادی از این دوران وجود داشته اند که به دلیل عدم ترجمه و انتقال از بین رفته و تا به امروز جایگزینی برای آن ها یافت نشده است . در سال های بعدی و با ظهور و شکوفایی اسلام ، دانشمندان اسلامی و ایرانی ، نقش پررنگی در گسترش علم داشتند ، تا جایی که در هر شاخه از علم های امروزی ، رد پایی از آنان دیده می شود . در آن دوره ، زبان رسمی علم ، زبان عربی بوده و دانشمند غیر عرب زبان نیز بواسطه حفظ این یکپارچگی ، به نگارش و ویرایش مقاله خود به زبان عربی می پرداختند ، سنتی که با کمی تغییر تا به امروز حفظ شده است . امروزه ، با توجه به امکانات مثال زدنی تولید و انتقال علم ، دیگر روش های انتقال سینه به سینه اطلاعات منسوخ شده است ، لذا نگارش و ویرایش مقاله علمی و ترجمه آن به زبان انگلیسی – زبان علمی قرن حاضر – امری اجتناب ناپذیر برای دانشمندان و محققان می باشد .

ویرایش مقاله انگلیسی